Μέδικοι

(Medici). Μεγάλη οικογένεια της Φλωρεντίας. Από τις αρχές της συγκρότησής της επιδόθηκε στο εμπόριο και στις αρχές του 13oυ αι. η δραστηριότητά της εξαπλώθηκε επίσης στον εμπορικό δανεισμό, προπάντων μετά τη μεγάλη τραπεζική κρίση της Φλωρεντίας που συμπαρέσυρε τις μεγάλες φλωρεντινές οικογένειες των Μπάρντι, Ατσαγιόλι κ.ά. Γύρω στο 1260, η οικονομική ισχύς τους εξελίχθηκε σε πολιτική δύναμη: ο Τζοβάνι ντι Μπίτσι (1360–1429), ο λεγόμενος των Μ. του Καφατζόλο, ήταν ο μεγαλύτερος τραπεζίτης της Ιταλίας στα τέλη του 14ου αι. Οι γιοι του, Κόσιμο ο Πρεσβύτερος και Λαυρέντιος, αποτέλεσαν τους γενάρχες των δύο μεγάλων κλάδων της οικογένειας των M. Ο πρώτος έδωσε έναν αρχηγό κράτους (Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής) και πάπες (Κλήμης Z’ και Λέων Γ’)· από τον δεύτερο προήλθαν ο Τζοβάνι ντάλε Μπάνε Νέρε και όλοι οι μεγάλοι δούκες της Τοσκάνης που κατάγονταν από τους Μ. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της οικογένειας ήταν οι εξής: 1. Ιουλιανός (Giuliano). Βλ. λ. Ιουλιανός των Μεδίκων. 2. Κόσιμο των Μεδίκων, ο αποκαλούμενος Πρεσβύτερος (Cosimo dei Medici-ίl Vecchio, Φλωρεντία 1389 – Καρέτζι 1464). Υπήρξε ο αληθινός ιδρυτής της δυναστείας και δημιουργός της πολιτικής της δύναμης. Το 1433 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε δεκαετή εξορία στην Πάντοβα, όμως σύντομα ανακλήθηκε στην πατρίδα του και έγινε κύριος του κράτους με τη λαϊκή υποστήριξη. Αν και ο Κόσιμο ήταν τυπικά απόλυτος κύριος της Φλωρεντίας, δεν έγινε ποτέ κύριος της Αυθεντίας, ούτε επέφερε ουσιαστικές μεταβολές στον κοινοτικό τρόπο της διακυβέρνησης του κρατιδίου. Ωστόσο, το 1458 καθιέρωσε το Συμβούλιο των Εκατό για να το χρησιμοποιήσει ως βάση της δύναμής του, ενώ επίσης εγκατέστησε ανθρώπους που του ήταν αφοσιωμένοι σε υψηλά ιστάμενες και καίριες θέσεις της διοίκησης. Στις ημέρες του, η Φλωρεντία γνώρισε μία από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ιστορίας της και οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν πατέρα της πατρίδας (Pater patriae). 3. Κόσιμο A’ (Cosimo I, Φλωρεντία 1519 – Βίλα ντι Καστέλο, κοντά στη Φλωρεντία 1574). Μέγας δούκας της Τοσκάνης (1569-74). Ήταν γιος του Ιωάννη (του λεγόμενου Τζοβάνι ντάλε Μπάντε Νέρε) και της Μαρίας Σαλβιάτι. Ορίστηκε δούκας το 1537 και σύντομα αναγνωρίστηκε από τον αυτοκράτορα Κάρολο E’ και τον πάπα Κλήμη Z’. Εδραίωσε τη δύναμή του με τη νίκη του Μοντεμούρλο (1537) εναντίον των φυγάδων Φλωρεντινών, οι οποίοι ήταν υποκινούμενοι από τον Λορεντζίνο και οδηγούμενοι από τον Φίλιππο Στρότζι. Ακολούθως, ο Κόσιμο εγκαινίασε μια ενεργή πολιτική δύναμης και επεκτατισμού, ενώ το 1569 έλαβε τον τίτλο του μεγάλου δούκα της Τοσκάνης. 4. Κόσιμο B’ (Cosimo II, Φλωρεντία 1590 – 1621), μέγας δούκας της Τοσκάνης (1609-21). Ήταν γιος του Φερντινάντο A’ (βλ. 9) και της Μαρίας Χριστίνας της Λορένης. Το 1608 παντρεύτηκε τη Μαρία Μαγδαληνή της Αυστρίας και τον επόμενο χρόνο διαδέχθηκε τον πατέρα του στον δουκικό θρόνο. Επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από τη μητέρα του και τον σύμβουλό του, Βελισάριο Βίντα, υπήρξε προστάτης του Γαλιλαίου. 5. Κόσιμο Γ’ (Cosimo III, Φλωρεντία 1629 – 1723), μέγας δούκας της Τοσκάνης (1670-1723). Ήταν γιος του Φερντινάντο Β’ (βλ. 10), τον οποίο και διαδέχθηκε στον θρόνο. Η μεγαλύτερη φιλοδοξία του στάθηκε η παραχώρηση στο πρόσωπό του εκ μέρους της αυτοκρατορίας του τίτλου του βασιλιά. 6. Λαυρέντιος (Lorenzo). Βλ. λ. Λαυρέντιος των Μεδίκων. 7. Λορεντζίνο των Μεδίκων (Lorenzino dei Medici, Φλωρεντία 1514-Βενετία 1548), ο αποκαλούμενος και Λορεντζάκιο (Lorenzaccio). Ήταν γιος του Πιερφραντσέσκο, μικρανιψιός του Λαυρεντίου και απόγονος από υστερότοκο κλάδο της οικογένειας των Μ. που καλούνταν Ποπολάνι. Είχε ανήσυχο χαρακτήρα και ενεπλάκη σε δυσάρεστες καταστάσεις: κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Ρώμη κατηγορήθηκε για βανδαλισμό έργων τέχνης, ενώ προσεταιρίστηκε με ανήθικους σκοπούς τον εξάδελφό του, δούκα Αλέξανδρο, τον οποίο και δολοφόνησε αργότερα (1537) μάλλον για προσωπικές διαφορές. Για να γλιτώσει την καταδίκη, έφυγε από τη Φλωρεντία και προσπάθησε να δικαιολογήσει το έγκλημά του, συγγράφοντας ένα έργο με τον τίτλο Απολογία (Apologia, ανέκδοτο μέχρι το 1723), γραμμένο με κλασικιστικό πνεύμα και γεμάτο από ελευθεριάζοντα επιχειρήματα, ψυχρά όμως και δογματικά. Περιπλανήθηκε για μεγάλο διάστημα μέσα και έξω από την Ιταλία, ώσπου συναντήθηκε στη Βενετία με τους πληρωμένους δολοφόνους που είχε στείλει ο δούκας Κόσιμο. Η μορφή του ιδιότυπου αυτού διανοουμένου, που τόσο τραγικά συνδέθηκε με την ιστορία της Αναγέννησης, αποτέλεσε αντικείμενο ρομαντικών ερμηνειών (όπως στον Lorenzaccio του Μισέ). Εκτός από την Απολογία, έγραψε μερικές ρίμες και την κωμωδία Aridosia (1536), που αποτελεί ένα διασκεδαστικό αυλικό πόνημα ουμανιστικού χαρακτήρα, με κοινωνική και αντικληρική σάτιρα. 8. Τζιαν Γκαστόνε (Gian Gastone, Φλωρεντία 1671 – 1737), μέγας δόύκας της Τοσκάνης (1723-37). Ήταν γιος του Κόσιμο Γ’ (βλ. 5) και της Μαργαρίτας Λουίζας της Ορλεάνης. Διαδέχθηκε στον θρόνο τον πατέρα του και υπήρξε τόσο άβουλος όσο και εκείνος. Πέθανε άτεκνος, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους της μεγάλης οικογένειας των Μ. Οριστικό τέλος επήλθε με τον θάνατο της αδελφής του, Άννας Μαρίας Λουίζας το 1743, στον τάφο της οποίας αναγράφεται η φράση Η τελευταία της βασιλικής γενιάς των Μ. 9. Φερντινάντο A’ (Ferdinando I, Φλωρεντία 1549 – 1609). Μέγας δούκας της Τοσκάνης (1587-89). Ήταν γιος του Κόσιμο (βλ. 2) και μικρότερος αδελφός του Φραντσέσκο Α’. Έγινε καρδινάλιος σε ηλικία 14 ετών και διαδέχθηκε τον αδελφό του, ακολουθώντας με ενεργητικότητα την πολιτική δραστηριότητα του πατέρα του. Παραιτήθηκε δύο χρόνια αργότερα και παντρεύτηκε τη Μαρία Χριστίνα της Λορένης. Ίδρυσε την περίφημη Βιλα Μέντιτσι και υπήρξε συλλέκτης έργων τέχνης. 10. Φερντινάντο B’ (Ferdinando II, Φλωρεντία 1610 – 1670). Μέγας δούκας της Τοσκάνης (1621-70). Ήταν γιος του Κόσιμο Β’ (βλ. 4), τον οποίο και διαδέχθηκε με την επιτροπεία της γιαγιάς του, Μαρίας Χριστίνας της Λορένης, και της μητέρας του, Μαρίας Μαγδαληνής της Αυστρίας. Η πολιτική του δεχόταν επιρροές από τις δύο αυτές γυναίκες καθ’ όλο το διάστημα της εξουσίας του. Παρέδωσε τον Γαλιλαίο στην Ιερά Εξέταση, αλλά τον υπερασπίστηκε κατά τη διάρκεια της δίκης. 11. Φραντσέσκο A’ (Francesco I, Φλωρεντία 1541 – Πότζο α Καϊάνο 1587). Μέγας δούκας της Τοσκάνης (1547-87). Ήταν γιος του Κοσίμο A’ (βλ. 3) και της Eλεονόρας του Τολέδου. Διαδέχθηκε τον πατέρα του και παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την τυχοδιώκτρια Μπιάνκα Καπέλο. Ο δούκας Αλέξανδρος των Μεδίκων, που δολοφονήθηκε το 1537 από τον ξάδελφό του Λορεντζίνο, σε μικρογραφία του 16ου αι. (Κορσινιανή Βιβλιοθήκη, Ρώμη). Ο Κόσιμος Α’ των Μεδίκων, μέγας δούκας της Τοσκάνης, σε πίνακα του Αλεσάντρο Αλόρι (Μουσείο Στίμπερτ, Φλωρεντία). Η έπαυλη που έχτισαν οι Μέδικοι στην τοποθεσία Καστέλο ντι Σότο της Τοσκάνης. Ο Τζοβάνι ντι Μπίτσι, ο γενάρχης της μεγάλης φλωρεντινής οικογένειας των Μεδίκων. Προσωπογραφία του Κόσιμου των Μεδίκων, του επονομαζόμενου Πρεσβύτερου (Μουσείο των Μεδίκων, Φλωρεντία).